Voor uw knaagdier
Gebitsproblemen bij het konijn
Een konijn heeft vier snijtanden, twee stifttanden en twintig kiezen. Stifttanden zijn klein en zitten vlak achter de snijtanden van de bovenkaak. Al deze tanden en kiezen groeien het hele leven van het konijn door. De snijtanden wel 2 millimeter per week. Gelukkig slijten de tanden van de boven- en onderkaak tegen elkaar af en veroorzaakt deze groei bij een gezond konijn geen problemen.
Als er om wat voor reden dan ook verkeerde slijtage plaatsvindt, kunnen problemen ontstaan. Snijtanden kunnen lang doorgroeien en in de lip gaan steken. Bovendien kunnen op de kiezen haken ontstaan. Deze haken kunnen wondjes in de tong en het wangslijmvlies veroorzaken. Door de pijn zal het konijn stoppen met eten, wat voor een konijn levensbedreigend is.
Oorzaken
Er zijn verschillende oorzaken voor gebitsproblemen. Bij konijnen komt een genetisch afwijkende kaak voor. Hierbij is de bovenkaak wat te kort, waardoor het gebit niet meer goed op elkaar aansluit.
Ook afgebroken tanden of kaakbreuken door trauma kunnen voor blijvende standsafwijkingen zorgen. Afgebroken tanden groeien meestal weer terug, maar kunnen soms in een verkeerde richting groeien en zo de slijtage beïnvloeden.
Voeding speelt daarnaast ook een belangrijke rol in goede slijtage. Konijnen moeten veel kauwbewegingen maken om de tanden te slijten. De meeste kauwbewegingen worden gemaakt door het eten van hooi. Als een konijn te weinig hooi aangeboden krijgt of er te weinig van eet, ontstaan problemen.
Een gebrek aan calcium in de voeding kan ook leiden tot een afwijkend gebit. Calcium zorgt voor stevige botten. Bij een tekort aan calcium ontstaat botontkalking en gaan de tanden en kiezen wat losser in de kaak liggen. Hierdoor ontstaat verkeerde slijtage met haken als gevolg. Ook kunnen kiezen de verkeerde kant op groeien, richting het kaakbot, omdat de tegendruk van het stevige bot ontbreekt. Te lang doorgegroeide kieswortels kunnen vervolgens weer tot abcessen, botontstekingen en oogontstekingen leiden.
Let wel op! Te veel calcium is ook niet goed. Er kunnen dan blaaszand of blaasstenen ontstaan. Geef daarom nooit knaagstenen aan een konijn, want daar zit veel te veel calcium in. Een normale, goede hoeveelheid calcium krijgt een konijn via hooi, groenvoer en biks. Kies hierbij voor de ‘saaie’ brokjes die er allemaal hetzelfde uitzien. Als konijnen gemengd voer krijgen, kiezen ze de lekkere stukjes eruit. Hierdoor krijgen ze onvoldoende gezonde voedingsstoffen binnen.
Verschijnselen
Het meest duidelijke symptoom van gebitsproblemen is dat konijnen proberen te eten, maar het niet lukt. Ze lopen wel naar de voerbak, maar eten niet of heel erg langzaam. Ook gaan sommige konijnen veel speekselen. Andere verschijnselen die zichtbaar kunnen zijn, zijn oog- en neusuitvloeiing, abcessen, klachten met het maag-darmkanaal of een slechte vacht. Overigens kunnen deze verschijnselen ook andere oorzaken dan gebitsproblemen hebben.
Maak bij verdenking op gebitsproblemen altijd een afspraak bij de dierenarts. Snijtanden zijn soms zelf te controleren, maar ter controle van de kiezen zijn altijd bepaalde instrumenten nodig. Meestal lukt de controle bij het wakkere konijn, maar vanwege de erg nauwe bek is in enkele gevallen een roesje nodig. Tijdens deze narcose kan het eventuele probleem wel gelijk verholpen worden.
Behandeling van te lange snijtanden
De eerste keer zullen de snijtanden ingekort worden met een slijptol. De tanden hebben daarna weer de goede lengte en het konijn is direct klachtenvrij. Dit kan vrijwel altijd bij een wakker konijn. Het nadeel van deze methode is dat het bij een blijvende standsafwijking elke paar weken herhaald moet worden. De snijtanden groeien namelijk ongeveer 2 millimeter per week.
Als de snijtanden niet tijdelijk, maar levenslang ingekort moeten worden, is een blijvende oplossing beter. We kunnen in zo’n geval de snijtanden trekken. Dit gebeurt uiteraard onder volledige narcose.
Het wortelkanaal, helemaal op de bodem van de tand, zorgt voor de continue groei. Belangrijk is dus dat dit gedeelte ook helemaal verwijderd wordt tijdens de behandeling. In een enkel geval kan het gebeuren dat enkele cellen achterblijven, ondanks dat het lijkt dat alles verwijderd is. In zo’n situatie zal de snijtand weer terug groeien.
Een konijn kan prima leven zonder snijtanden. Echter is het afbijten van groenvoer natuurlijk niet meer mogelijk. Door de groente in kleinere stukken aan te bieden, bijvoorbeeld in blokjes, kun je je konijn enorm helpen.
Behandeling van haken op de kiezen
Omdat de kiezen moeilijk bereikbaar zijn en het konijn de behandeling als erg stressvol ervaart, is meestal een narcose nodig om de haken te verwijderen. De bek wordt dan met speciaal instrumentarium opengehouden. Vervolgens worden de haken met een Dremel verwijderd en eventuele lange kiezen ingekort.
Bij uitgebreidere gebitsproblemen kan het voorkomen dat er dentale röntgenfoto’s gemaakt moeten worden of zelfs kiezen getrokken moeten worden.